De groep grootouders die actief op de kleinkinderen past, neemt flink toe. 58 procent van de grootouders past regelmatig tot vaak op. En dat gebeurt in alle mogelijke vormen: een combinatie met de kinderopvang, voor- of naschoolse opvang, opvang wanneer het kind ziek is of oppassen wanneer de ouder(s) een keertje uitgaan.
Leuk! Naar opa en oma!
En dat is fijn. Niet alleen spelen de grootouders een belangrijke rol in de ontwikkeling van het kind, ook de ouders voelen zich gesteund door hun (schoon)ouders. Wel blijkt uit recent onderzoek dat – ondanks het grote plezier dat ze hebben – grootouders het oppassen soms ook als zwaar ervaren. Niet alleen fysiek, maar ook in de omgang met hun eigen kind; de vader of moeder van het oppaskind. De opvoedstijlen liggen soms ver uit elkaar.
Die verschillende ideeën over opvoeding leiden nog wel eens tot ruzie. Omdat de grootouders minder streng zijn dan vader en moeder of teveel snoepjes geven. Of omdat opa of oma juist te streng zijn. En elkaar kritiek geven of daarmee omgaan, is best lastig.
Zonde, want opvang door grootouders is en blijft ontzettend waardevol. Dus: hoe zorg je ervoor dat het oppassen door opa en oma voor iedereen leuk blijft?
Tips wanneer opa en oma op de kleinkinderen gaan passen
Willen opa en oma wel een rol als oppasopa en oppasmoma? Met deze vijf tips wordt dat een succes.
1. Realiseer je: oppas door opa en oma is niet vanzelfsprekend
Hoeveel willen opa en oma oppassen? Dat is afhankelijk van de situatie, je eigen wensen en de wensen van je (schoon)ouders. Houd ook rekening met de fysieke en mentale belasting: zorgen voor een kind is best intensief en je ouders hebben toch een andere leeftijd dan toen ze voor jou zorgden. En wat ga je doen als er een tweede of zelfs derde kleinkind bijkomt?
Maak alles bespreekbaar
Probeer dit bespreekbaar te maken (en te houden) met de grootouders. Ze moeten op elk moment kunnen aangeven dat het oppassen te zwaar wordt. Want dat tijdige aangeven, vinden ze vaak ontzettend moeilijk. Wat goed werkt is om voor aanvang al een evaluatiemoment in te plannen. Na drie maanden of een half jaar gaan jullie bijvoorbeeld weer met elkaar om tafel om te bespreken of deze manier van oppassen goed werkt. Zo neem je ook de drempel om te beginnen met oppassen enigszins weg. Loopt alles goed? Niets aan de hand. Loopt het wat minder goed? Dan is het fijn om te weten dat er een evaluatiemoment aankomt waarbij je bezwaren en problemen rustig met elkaar kan bespreken.
- laat opa en oma eerlijk aangeven hoeveel zij kunnen en willen oppassen en op welke dagen
- betrek alle oppassers (dus ook de andere opa en oma) in dit gesprek
- maak duidelijke afspraken over vrije dagen
- plan evaluatiemomenten in
2. Bepaal van tevoren waar opa en oma gaan oppassen
Gaan de grootouders in hun eigen huis oppassen of juist bij jullie thuis? Bespreek wat mogelijk is, ook omdat er dan misschien nieuwe spullen aangeschaft moeten worden.
3. Oppassen volgens de handleiding
Je leert je ouders op een hele andere manier kennen. En andersom moeten je ouders ook wennen aan jouw nieuwe rol als ouder. Dat kan met de kleinste dingen leiden tot irritaties. Maak daarom van tevoren duidelijke afspraken over voeding, opvoeding en dagritme en leg dat vast in een handleiding, zegt hoogleraar Opvoedkunde Jo Hermanns. Een handleiding klinkt misschien wat zwaar, maar in feite komt het op hetzelfde neer als wat in tip 1 naar voren kwam: het helpt om de verwachtingen naar elkaar helder te hebben.
In de handleiding staat bijvoorbeeld wat een kind mag eten op welke tijden (en wat niet), wanneer het bedtijd is en wat de oppas moet doen als het kind niet luistert. De handleiding levert ook een duidelijke structuur voor het kind: de dagindeling is bij ouders en grootouders gelijk en er gelden dezelfde regels. Een dagje meelopen om er rustig in te komen is ook handig: dan zien de grootouders hoe jij het aanpakt en waar alle spulletjes staan die ze mogelijk nodig hebben.
Neem in de handleiding op:
- dagritme
- voeding
- wat te doen als het kind niet luistert
4. Geef opa en oma de vrijheid om ook leuk te zijn
Weet je nog hoe leuk het vroeger bij opa en oma was? Het is voor grootouders heel fijn om ‘speciaal’ te zijn voor hun kleinkinderen. Door ze te verwennen, geduld te hebben, uitstapjes te maken, verhalen te vertellen. Als opa en oma oppassen, zijn ze in een andere rol dan wanneer het kleinkind bij hen op bezoek gaat. En dat onderschatten veel ouders en grootouders. Wanneer grootouders te veel van hun tijd met zorg en opvoeding bezig zijn, kan deze speciale band tussen hen en de kleinkinderen verdwijnen. En dat is toch doodzonde?
5. Accepteer de verschillen tussen jou en je ouders
Accepteer dat je ouders anders omgaan met je kinderen dan jij. Ondanks goede afspraken en een complete oppashandleiding zal er altijd wel verschil zijn. Stel jezelf bij conflicten de vraag: is het echt zo erg dat…? Is het antwoord nee, strijk dan over je hart. Natuurlijk zou jij het anders doen, maar het is geen ramp als een ander dat anders doet.
Vraag jij je ouders om op te passen?
Hoe denk jij na over de opvang van je kind: kies je voor een combinatie van een kinderdagverblijf en opvang door grootouders of pak je het helemaal anders aan?
Laat weten hoe jij hierover denkt en laat je verhaal of tips achter onder dit artikel.
